در دنیای تغذیه، همیشه صحبت از ویتامینها، پروتئینها و کربوهیدراتها است، اما مواد معدنی اغلب نقش کمرنگی در بحثهای عمومی دارند. این در حالی است که کمبود یک ماده معدنی کوچک مانند روی یا منیزیم می تواند سیستم ایمنی، خلق وخو و حتی سلامت قلب را تحت تأثیر قرار دهد.
در این مقاله، میخواهیم به نقشهای کمتر شنیده شده مواد معدنی در بدن بپردازیم و منابع غذایی آنها را معرفی کنیم. همچنین، تأثیر این مواد را بر هورمون ها، عملکرد مغز و سلامت پوست بررسی خواهیم کرد.
بخش اول: مواد معدنی کلیدی و عملکردهای شگفت انگیز آنها
1. منیزیم: ماده معدنی آرامشبخش
نقش ناشناخته: منیزیم نه تنها برای عضلات، بلکه برای تنظیم هورمونهای استرس (کورتیزول) و بهبود خواب عمیق ضروری است.
منابع غیرلبنی: دانه کدو تنبل، شکلات تلخ (70% به بالا)، موز سبز (منبع مقاوم نشاسته و منیزیم).
2. روی (زینک): محافظ سیستم ایمنی و پوست
نقش ناشناخته: روی برای تولید کلاژن و بهبود آکنه های هورمونی مؤثر است. همچنین، کمبود آن با اختلالات چشایی و بویای مرتبط است (موردی که در بیماران کووید-۱۹ مشاهده شد).
منابع گیاهی: تخم کتان، جوانه گندم، قارچ.
3. سلنیوم: آنتیاکسیدان فراموششده
نقش ناشناخته: این ماده معدنی برای سمزدایی کبد و پیشگیری از کمکاری تیروئید (حتی بیشتر از ید) اهمیت دارد.
منابع غنی: ماهی تن، تخمه آفتابگردان، قارچ شیتکه.
بخش دوم: مواد معدنی و تأثیر آنها بر هورمونها
1. ارتباط کلسیم و هورمون پاراتیروئید
وقتی سطح کلسیم خون پایین می آید، هورمون پاراتیروئید (PTH) فعال میشود و کلسیم را از استخوانها خارج میکند.
راهکار: مصرف همزمان ویتامین D و کلسیم برای جلوگیری از پوکی استخوان.
2. نقش آهن در تولید هورمونهای تیروئیدی
کمبود آهن می تواند منجر به کم کاری تیروئید شود، حتی اگر ید کافی مصرف کنید!
بخش سوم: نشانههای عجیب کمبود مواد معدنی
برخی از این نشانه ها را جدی بگیرید:
هوس خوردن یخ یا خاک → کمبود آهن (سندرم پیکا).
گرفتگی عضلات پا در شب → کمبود منیزیم یا پتاسیم.
ترکخوردگی گوشه لب → کمبود آهن یا ویتامین B.
بخش چهارم: تداخلات مواد معدنی (چه ترکیباتی جذب را کم یا زیاد میکنند؟)
کافئین (چای و قهوه) → جذب آهن را تا 50% کاهش میدهد.
ویتامین C → جذب آهن گیاهی (غیرهِم) را افزایش میدهد.